Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny

Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny – święto, które łączy niebo i ziemię.

15 sierpnia 2025, 00:00 deon.pl / pzk źródło; https://deon.pl/

15 sierpnia to dzień, w którym liturgia i ludowa tradycja splatają się w wyjątkowy sposób. Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny należy do najstarszych świąt maryjnych. W całej Europie obrosło ono w liczne zwyczaje – od procesji i pielgrzymek, po dożynkowe obrzędy i święcenie bukietów. Tego dnia wierni w Polsce, Włoszech, Czechach czy na Łotwie inaczej nazywają Matkę Bożą, ale zawsze powierzają Jej swoje życie i plony, dziękując za to, co ziemia wydała.

Początki i tradycja wiary we Wniebowzięcie
Już od pierwszych wieków chrześcijaństwa istniało przekonanie, że Maryja po zakończeniu życia ziemskiego nie pozostała w grobie, lecz została z duszą i ciałem wzięta do nieba. Stąd nie ma ani miejsca Jej pochówku, ani relikwii. Opowieść jednego z apokryfów mówi, że kiedy apostołowie otworzyli trumnę, by spóźniony Tomasz mógł zobaczyć ciało Maryi, znaleźli w niej jedynie róże i zioła. Symbol ten do dziś obecny jest w sierpniowym święcie.
Już w V wieku uroczystość była znana w Kościele. Na przełomie VI i VII wieku obchodzono ją w Cesarstwie Wschodnim jako „Zaśnięcie Maryi”. W Rzymie w VII wieku ku Jej czci organizowano uroczyste procesje. Współcześnie prawdę tę potwierdza dogmat ogłoszony w 1950 roku przez papieża Piusa XII: Maryja po zakończeniu życia została wzięta z duszą i ciałem do chwały nieba.

Matka Boża Zielna – patronka plonów
W Polsce święto to nazywa się często dniem Matki Bożej Zielnej lub Żniwnej, gdyż łączy się z zakończeniem żniw i dziękczynieniem za urodzaj. Do kościołów wierni przynoszą tego dnia bukiety złożone z kwiatów, ziół, kłosów zbóż, warzyw i owoców. To, co rodziła ziemia, stawało się darem składanym Matce Bożej.
Nazwy i zwyczaje różnią się w zależności od kraju – Czesi mówią o Matce Bożej Korzennej, Niemcy o Kwietnej, a Łotysze o Żytnej. W Polsce z kolei święte wiązanki nazywane są kępkami, równiankami, ograbkami czy rózgami ograbkowymi. Tradycja nakazuje, by zawierały nieparzystą liczbę roślin – 7, 9, a czasem nawet 77 – jako znak pełni i obfitości.

Siła ziół i znak wdzięczności
Według dawnych wierzeń, a także obserwacji przyrody, od 15 sierpnia przez kolejne tygodnie zioła kwitną wyjątkowo obficie i mają największą moc leczniczą. Dlatego w bukietach znajdują się m.in. rumianek, mięta, rozmaryn, lubczyk, macierzanka, krwawnik czy piołun. Rolnicy dodawali też kłosy zbóż – często pięć różnych – a także marchew, jabłka, wiśnie czy nawet gałązki z orzechami. Były to symbole pracy i wdzięczności za plony.
Poświęcone rośliny miały znaczenie nie tylko symboliczne. Część zostawiano w polu, by chroniły uprawy przed szkodnikami. Bukiety przechowywano za świętymi obrazami w domach – wierzono, że zapewnią ochronę rodzinie.

Uroczystości w sanktuariach i sztuce
Wniebowzięcie Maryi należy do największych świąt maryjnych w Kościele katolickim. W Polsce aż co piąty kościół pod Jej wezwaniem nosi tytuł Wniebowzięcia. Do sanktuariów tego dnia pielgrzymują tłumy wiernych – szczególnie do Kalwarii Zebrzydowskiej i Kalwarii Pacławskiej, gdzie odbywają się kilkudniowe odpusty.
Temat wniebowzięcia i koronacji Maryi obecny jest także w sztuce. Jednym z najcenniejszych przykładów jest ołtarz Wita Stwosza w Kościele Mariackim w Krakowie, który przedstawia sceny zaśnięcia, wniebowzięcia i ukoronowania Matki Bożej.

Niebo w bukiecie
Choć wiele dawnych praktyk dziś ma już jedynie charakter symboliczny, tradycja święcenia bukietów w uroczystość Wniebowzięcia przetrwała. To znak wdzięczności za dary natury i przypomnienie, że w codzienności – w polach, ogrodach i domach – obecne jest to, co prowadzi ku niebu.